Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Z-Kitaplar Karşılaştırmalı Bir Çalışma
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17295867Anahtar Kelimeler:
Zenginleştirilmiş Kitap (z-kitap), Dil Öğretim Materyalleri, Çoklu Ortam, Yabancı Dil Olarak Türkçe ÖğretimiÖzet
Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi; ülkeler arasındaki göç hareketleri, Türkiye’nin dünya ülkeleri arasındaki konumunun ve gücünün değişmesi gibi nedenlerle son yıllarda giderek yaygınlaşmaktadır. Ekonomik, politik, kültürel, kişisel ve eğitimsel sebepler gibi birçok nedenden dolayı Türkçeyi öğrenmek isteyen yabancıların sayısı artmış bu isteğin karşılanmasına bağlı olarak alana yönelik bilimsel çalışmalarda ve materyal tasarımında da artış meydana gelmiştir. Yabancı dil olarak Türkçe öğretimine yönelik hazırlanan zenginleştirilmiş kitaplar (z-kitap) bu materyaller arasındaki yerini almıştır. Z-kitapların yeterliliği ve niteliğinin tespit edilmesi, z-kitapların geliştirilmesini veya hâlihazırda kullanılan z-kitapların yeniden düzenlenerek daha etkili bir duruma getirilmesini sağlayabilecektir. Bu çalışmada z-kitapların bilimsel ölçütlere uygunluk düzeyi belirlenip benzer ve farklı yönleri karşılaştırmalı bir yolla tespit edilerek z-kitap tasarımına katkıda bulunulması amaçlanmıştır. Çalışmaya konu edilmek üzere Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe z-kitabı ile Gazi TÖMER Yabancılar İçin Türkçe z-kitabının A1 seviyesi z-ders kitapları seçilmiştir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada seçilen z-kitaplar doküman incelemesi yoluyla; öğretimsel içerik, sayfa düzeni, metin tasarımı, kişiselleştirme, platform, arayüz, çoklu ortam etkileşim (bağlantılar, gezinme), sözlük bakımından karşılaştırmalı bir şekilde incelenmiş, elde edilen veriler tablo ve şekillerle ortaya konmuştur. Doküman incelemesi yoluyla elde edilen verilerin yorumlanmasında betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Yapılan incelemeler neticesinde Yeni İstanbul Uluslararası Öğrenciler İçin Türkçe z-kitabının Gazi TÖMER Yabancılar İçin Türkçe z-kitabına kıyasla öğretimsel içerik, sayfa düzeni, metin tasarımı, kişiselleştirme, platform, arayüz, çoklu ortam, etkileşim ve sözlük ölçütlerine uygunluk düzeyinin daha yüksek olduğu, daha nitelikli ve avantajlı olduğu, tüm avantajlarına rağmen eksiklerinin bulunduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Referanslar
Al-Ali, S. & Ahmed, A. (2015). E-textbooks in ESL classrooms: are learners on board? Learning and teaching in higher education: Gulf perspectives, 12(2), 3–22.
Alyılmaz, S. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde hedef kitlenin/öğrenen’in önemi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2452-2463.
Arslan, A. & Coşkun, A. (2012). Avrupa dilleri ortak çerçeve programı: Türkiye ve dünyada neler oluyor? Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(12), 1-19.
Bingöl, S. (2021). Diller için avrupa ortak öneriler çerçevesi ve tamamlayıcı kitap. Ü. Şen (ed.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi içinde (2. Baskı) (ss. 42-64). Pegem Akademi.
Bozkurt, A. & Bozkaya, M. (2013a). Etkileşimli e-kitap: Dünü, bugünü ve yarını. Akademik Bilişim, 23(25), 375-381.
Cirit, A, E. (2017). İnteraktif eğitim sürecinde elektronik ders kitaplarının öğrenmeye etkisi (özel okullar ve devlet okulları karşılaştırılması. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Creswell, J.W. (2019). Eğitim araştırmaları. nicel ve nitel araştırmanın planlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesi. (H. Ekşi, çev.). Edam.
Dağlı, M. (2014). Fatih eğitim projesi kapsamında hazırlanan z-kitapların göz izleme ve geçmişe dönük sesli düşünme teknikleri ile kullanılabilirliğinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Demircan, Ö. (1990). Yabancı dil öğretim yöntemleri. Ekin Eğitim Yayıncılık.
Duman, A. (2003). Türk soylulara Türkiye Türkçesi öğretiminde metin seçimi. Türklük Bilimi Araştırmaları, (13), 151.
Duvnjak, M., Travica, J., Rončević, M., Pupavac, M. (2022). E-Books in foreign language teaching. Paper presented at Sinteza 2022 - International Scientific Conference on Information Technology and Data Related Research. doi:10.15308/Sinteza-2022-309-315.
Doğan, S. (2018). Yabancı dil öğretiminde z-kitap uygulamalarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi: New English File Itools ve Yedi İklim Türkçe z-kitap örneği. Yüksek lisans tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
Erdil, M. (2017). Türkçe okutmanlarının yabancı öğrencilerin Türkçe yazma becerisine karşı öznel algıları. Electronic Turkish Studies, 12(28), s. 281-306.
Gasouka, M., Kapaniaris, A., Arvanitidou, Z., Foulidi, X., & Raptou, E. (2013). Folk culture and digital enriched books: the case study of the digital enriched tool “e-anagnosis”. 7th International Technology, Education and Development Conference, 4176-4184.
Grant, A. (2019). Doing excellent social research with documents: practical examples and guidance for gualitative researchers. Routledge.
Göçer, A. & Moğul, S. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili çalışmalara genel bir bakış. Electronic Turkish Studies, 6(3), 797-810.
Gümüş, S., Güler, E., Güler, C., & Erorta, Ö. (2012, Kasım 7-9). Mobil cihazlar için etkileşimli e-kitap tasarım araçları. 17. Türkiye’de İnternet Konferansı, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. https://inet-tr.org.tr/inetconf17/kitap/inetconf17.pdf#page=65
Gündoğdu, Ö. (2014, Aralık 22-23). Türkçe öğreniminde elektronik içerik ve z-kitap kullanımı. Türk Dil Kurumu Yayınları.
İşcan, A. (2018). Yabancı dil öğretimi ve yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin tarihçesi. A. Şahin (ed.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kuramlar yaklaşımlar etkinlikler içinde (ss. 3-28). Pegem Akademi.
Kapaniaris, A., Gasouka, M., Zisiadis, D., Papadimitriou, E., & Kalogirou, E. (2013). Digital books taxonomy: from text e-books to digitally enriched e-books in folklore education using the ipad. Mediterranean Journal of Social Sciences, 4(11), 316-322.
Karadağ, T. (2023). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan Yedi İklim Türkçe z-kitabı ile Yeni İstanbul Türkçe z-kitabının incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Karagöl, E. (2021a). Uzaktan eğitim sürecinde ikinci/yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarına yönelik öğretici görüşleri. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 6(2), 121-159.
Kıymaz, M. S. & Doyumğaç, İ. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde temel kavramlar ve kurumlar. M. N. Kardaş (ed.), Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi içinde (ss. 43-74). Pegem Akademi.
Lebert, M. (2009). A short history of ebooks. NEF, University of Toronto. https://www.gutenberg.org/cache/epub/29801/pg29801.html.
MEB. (2012, 12 Eylül). Millî Eğitim Bakanlığı ders kitapları ve eğitim araçları yönetmeliği. Resmî Gazete.
Melnik, O., Akhanova, M. & Plotnikova, G. (2020). The role of electronic textbook in self-study of non-language students. Joint Conferences: 20th Professional Culture of the Specialist of the Future & 12th Communicative Strategies of Information Society.
Oruçoğlu, İ. (2015). Z-kitap geliştirme kriterlerinin derlenmesi ve bu kriterlere göre güncellenen bir z-kitabın değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
Öngöz S. (2015). Elektronik kitap. B. Akkoyunlu, A. İşman & H. F. Odabaşı (Ed.), Eğitim teknolojileri okumaları içinde (ss. 336-353). Sakarya Üniversitesi-TOJET.
Patton, M, Q. (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (M. Bütün & S. B. Demir, çev.), Pegem Akademi.
Rahmadani, C. & Fitrawati, F. & Syarif, H. (2019). EFL learners’ perception toward the use of interactive e-book in grammar class. AJELP: The Asian Journal of English Language and Pedagogy, 7, 18-30.
Respati, T. & Wicaksono, B. & Widodo, E. (2024). The use of digital English Textbooks: A study on comprehension and language production abilities among young learners. Journal of Languages and Language Teaching, 12, 833.
Sun, J., Flores, J., & Tanguma, J. (2012). E‐Textbooks and students’ learning experiences. Decision Sciences Journal of Innovative Education, 10(1), 63-77.
Şen, Ü. (2021). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimine genel bir bakış. Ü. Şen (ed.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi içinde (ss. 2-22). Pegem Akademi.
Şimşek, P. (2019). Türkçenin yabancı dil öğretiminde ana dil ve dil ailesi etkisi. Pegem Akademi.
Vukovac, D. P., Hajdin, G. & Nuli, M. (2019). Characteristics of interactive multimedia textbooks: case studies of Crotian textbooks. 12th annual International Conference of Education, Research and Innovation, 11-13 November, Seville, Spain.
Yıldırım, A., & Şimşek H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Ertuğrul Doğan, Muhammed Eyyüp Sallabaş
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
Eğitim Dil ve Edebiyat Dergisi'nde yayımlanan makaleler, yazarın tercihi doğrultusunda Creative Commons lisanslarından CC BY veya CC BY-NC kapsamında yayımlanır. Bu lisanslar, eserlerin paylaşılmasını ve yeniden kullanılmasını kolaylaştırırken, yazarların telif hakkını ellerinde tutmalarını sağlar. CC BY lisansı, eserin ticari ya da ticari olmayan her türlü kullanımına izin verirken; CC BY-NC lisansı yalnızca ticari olmayan kullanımlara izin verir ve ticari kullanımlar için yazar izni gerektirir. Her iki lisans türünde de eser sahibine atıf yapılması zorunludur.
CC BY 4.0 Lisansı altında bunları yapmakta özgürsünüz:
CC BY NC 4.0 Lisansı altında bunları yapmakta özgürsünüz:
Yazarların kendi makalelerinin telif hakkını elinde tutmalarına izin verilmeyen durumlarda, yazarlar makalelerini göndermeden önce dergi sekreteryası ile iletişime geçmeli, böylece standart dışı telif hakkı taleplerinin karşılanıp karşılanamayacağı konusunda tavsiyede bulunabiliriz. Ayrıca yazarlara, uyumluluğu sağlamak için fon sağlayıcılarının gereksinimlerini kontrol etmeleri önerilir.
